Iedere werknemer kent een bepaalde werkdruk. Een gezonde werkdruk werkt motiverend en zorgt voor goede resultaten.
Een structureel te hoge werkdruk werkt averechts en brengt werkstress met zich mee. Dit kan op zijn beurt leiden tot geestelijke en lichamelijke aandoeningen, ziekteverzuim, en zelfs tot langdurige arbeidsongeschiktheid. Landelijke werkdrukcijfers onderstrepen de ernst van deze problematiek.
Het spreekt voor zich dat werkgevers er belang bij hebben om negatieve gevolgen te voorkomen of te beheersen. Op grond van de Arbeidsomstandighedenwet is de werkgever ook verplicht bepaalde maatregelen te nemen om werkdruk tegen te gaan. Het is zaak om zorgvuldig af te wegen wat een juiste werkdrukaanpak is, die past bij de problematiek en de organisatie. Een werkdrukonderzoek is daarbij één van de mogelijkheden. Waar het op aan komt is een geschikte weg te kiezen die waar nodig leidt tot doeltreffende maatregelen.
Wat is werkdruk?
Werkdruk is de spanning die ervaren wordt tussen wat het werk vraagt en wat de werknemer kan doen. Bij werkdruk is de tijdsdruk een belangrijk element: te veel werk voor te weinig mensen, te veel pieken in het werk. Maar het is niet de enige factor. Het gaat ook om zaken als variatie in het werk, zelfstandigheid, invloed op het werk, sociale steun. Waar het bij werkdruk op neerkomt is dat een werknemer in het werk meer regelproblemen heeft dan regelmogelijkheden om die problemen op te lossen. Als die balans langdurig verstoord is, ontstaat er een druksituatie in het werk waardoor mensen bekneld raken.
Werkdruk is dus wat anders dan het druk hebben op het werk. Het treedt pas op als een medewerker het werk niet binnen de gestelde tijd af kan krijgen of niet meer aan de gestelde eisen kan voldoen.
Werkdruk ontstaat bijvoorbeeld door:
- te weinig tijd voor een opdracht;
- hogere kwaliteitseisen aan het werk dan is waar te maken;
- ingewikkeldere taken dan waarvoor men geschoold is of waarvoor apparatuur voor handen is;
- werk dat niet aansluit bij opleidingsniveau of ervaring; of
- te zware verantwoordelijkheden.
Ook omstandigheden op het werk kunnen ervoor zorgen het werk niet goed uitgevoerd kan worden waardoor werkdruk ontstaat. Voorbeelden zijn:
- technische mankementen;
- conflicten met de leidinggevende;
- reorganisaties die zorgen voor baanonzekerheid;
- onduidelijke taakomschrijving;
- veeleisende klanten;
- te weinig pauzes / vakantie.
Niet altijd is het werk de directe oorzaak. Ook de persoonlijke situatie kan zorgen voor een verhoogde kans op werkdruk:
- werknemers die moeilijk nee kunnen zeggen tegen werk;
- werknemers die erg perfectionistisch zijn;
- problemen thuis die veel aandacht opeisen.
Zo is er dus een breed palet aan mogelijke oorzaken, die elkaar ook nog kunnen versterken.
Wat is werkstress?
Werkstress is een mogelijk gevolg van overmatige werkdruk. Net zoals gehoorproblemen het gevolg kunnen zijn van te veel geluid. Stress heeft vele uitingsvormen:
- zich terugtrekken,
- snel geïrriteerd raken,
- cynisme,
- het werk niet los kunnen laten,
- piekeren,
- rug- of maagklachten,
- hoofdpijn, en
- slaapklachten.
Een overzienbare periode met hogere werkdruk hoeft geen probleem te zijn. Het kan juist het werk interessant maken. Maar als een werknemer te lang pieken moet verwerken, met te weinig herstelmomenten wordt de gezonde spanning een overspanning en kunnen er problemen ontstaan. Het blijkt dat ook de aan- of afwezigheid van sociale steun daarbij van groot belang is.
Overigens kan een lange periode van te weinig werkdruk ook leiden tot psychische en fysieke gezondheidsklachten.
Meer weten over de gevolgen van werkdruk en werkstress en wat u als werkgever hieraan kunt doen? Neem dan contact met mij op.
